Şanlıurfa'nın Tarihi İsmi Neydi? Binlerce Yıllık Kentin Geçmişi Gün Yüzüne Çıkıyor
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tarihsel zenginliğiyle bilinen şehirlerinden biri olan Şanlıurfa, geçmişten bugüne pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış kadim bir yerleşim yeridir. Bu sebeple şehir, tarih boyunca farklı adlarla anılmış ve her dönem kendi izlerini Urfa'nın taşlarına işlemiştir. Şanlıurfa'nın günümüzdeki adı, geçmişte farklı şekillerde telaffuz edilmiş, her bir isim ise kentin farklı bir kültürel katmanını yansıtmıştır.
Edessa: Şanlıurfa'nın Antik Çağlardaki Bilinen Adı
Şanlıurfa'nın antik dönemlerde bilinen en yaygın adı Edessa'dır. Bu isim, Helenistik dönemde, özellikle Büyük İskender’in ardından bölgede kurulan Seleukoslar Krallığı zamanında kullanılmaya başlanmıştır. Edessa ismi, su kaynaklarının bol olması nedeniyle verilen bir addır. Grekçede "bol su şehri" anlamına gelen bu ad, kentin sahip olduğu Bereketli Hilal coğrafyasında ne denli önemli bir yerleşim yeri olduğunu da ortaya koymaktadır.
Edessa, sadece su kaynaklarıyla değil aynı zamanda bilim ve kültür hayatıyla da dikkat çekmiş, Roma ve Bizans dönemlerinde de bu ismi koruyarak önemli bir dini ve akademik merkez haline gelmiştir. Özellikle Hristiyanlığın ilk dönemlerinde Edessa, inanç turizmi açısından büyük bir önem taşımıştır.
Urhoy'dan Urfa'ya: İslamiyet Sonrası Dönemin Etkileri
İslam ordularının bölgeye hakim olmasıyla birlikte Edessa isminin yerini yavaş yavaş “Urhoy” veya “Al-Ruha” adı almaya başlamıştır. Arap kaynaklarında sıkça geçen bu isim, zamanla halk arasında Urfa olarak sadeleşmiş ve yerleşmiştir. Türklerin bölgeye gelişiyle birlikte bu isim kalıcı hale gelmiş, Osmanlı döneminde de resmi kayıtlarda “Urfa” olarak anılmıştır.
Cumhuriyet dönemine kadar “Urfa” olarak kullanılan bu isim, 1984 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen bir kararla, Kurtuluş Savaşı’nda gösterilen kahramanlıklara atıfla “Şanlı” unvanı eklenerek “Şanlıurfa” şeklini almıştır. Bu değişiklik sadece sembolik bir ifade değil, aynı zamanda şehrin tarihî mirasına duyulan saygının da bir yansıması olarak değerlendirilmiştir. Şanlıurfa, bugün hem antik Edessa'nın hem de İslam kültürünün izlerini taşımaya devam eden nadide şehirler arasında yer almaktadır.
